Column: Inclusiviteit versus lompheid (1)

In een groep op FaceBook is halverwege dit jaar het idee van een Lompheidsprijs 2023 gelanceerd. De vraag was: ‘Wat is de meest lompe opmerking die je als geamputeerde hebt gehad?’ Later is deze vraag uitgebreid met: ‘Welke opmerking (positief en negatief) is bij je blijven hangen?’

Ik heb een tijdje alle reacties gelezen. Na enige tijd heb ik contact gezocht met de initiatiefnemer. Ik wilde er meer mee doen dan alleen een sliert opmerkingen lezen, soms grinniken, je ergeren, verbazen, noem maar op. En me dan vooral verbazen over hoe mensen het in hun hoofd halen om bepaalde opmerkingen te maken. Maar ook: de geamputeerden raken bijna nooit uit het veld geslagen en reageren in praktisch alle gevallen met een snedige opmerking van het scherpste soort. Ik plaatste een tekstje in de groep. Netjes vragen of ik er een of twee samenvattende verhalen van mocht maken.

De reacties waren erg positief:  ‘Doe er maar wat mee!’, ‘Maak de lompheid van mensen maar bekend en ook de lieve opmerkingen! Enne… laat ook maar weten dat wij altijd ons mannetje staan!’, waren reacties in de groep. Dat was niet tegen dovemans oren gezegd. Een aantal quotes….

Kinderen
Kinderen zijn heerlijk direct en argeloos. Opmerkingen die zij maken leveren meestal een glimlach op. Op wintersport kreeg ik zelf de vraag (toen twee jonge kinderen me in de zitski zagen zitten) waar ik mijn linkerbeen had gelaten. ‘In het hotel’, zei ik, waarop zij zich afvroegen hoe dat kan. Ik heb het ze later toen ik ze weer tegenkwam uitgelegd hoe de vork in de steel zat. Heel begripvol vertelden zij het weer aan hun ouders.

Kinderlogica
‘Mijn zoontje belde een paar weken na de amputatie een vriendje op om te spelen. Zegt het jongetje: ‘Heb je je voet weer terug?’

‘Ik had mijn prothese niet aan en mijn stomp in een zwachtel. Roept een kind op straat tegen zijn moeder: ‘Die mevrouw heeft haar been gebroken’.

‘Mijn en andere kinderen op de camping zeiden dat ik een poppenbeen had.’

Oma: ‘We kwamen bij het huis van mijn zoon. Mijn kleinzoon (6) was buiten aan het spelen met andere kinderen. Zodra hij me zag, zei hij tegen de andere kinderen: ‘Kijk, dat is mijn oma. Ze heeft maar één been, maar ze heeft ook een neppe been, hoor!’ Daarbij trok hij een gezicht, vol van triomf, zo van: en jij, wat heb jij voor een oma?’ Daar konden ze niet tegen op.’

‘Kinderen proberen direct met logische oplossingen te komen, zoals: ‘Is je been weg gelopen? Je mag mijn been wel hebben.’

Bedelaar
Een man zat bij de ingang van een supermarkt in zijn rolstoel te wachten op zijn partner. Hij had zijn protheses (twee amputaties) niet aan. Komt er een oudere dame uit de winkel, die hem ziet zitten. Zij trekt spontaan haar portemonnee en geeft hem één euro. Hij heeft haar vriendelijk bedankt 😉.

Lomp
‘En dát mag rijden? Een reactie van iemand die mij zag tanken en erg verbaasd was toen ik achter het stuur stapte’ 😉.

Hoe haal je het in je hoofd
Arts: ‘Ach meisje, moet jij wel kinderen willen? Je hebt ook al geen benen.
Geamputeerde: ‘Ik ben gelukkig wel moeder geworden. Maar de woorden van de arts hebben heel lang nagedreund.’

Dit is echt bot
‘Ik stap uit mijn auto met een sok over mijn stomp en twee krukken. Ben beetje onhandig aan het manoeuvreren met de stokken om naar de winkel te gaan. Staan er een man een vrouw naast me hun auto in te laden. Ze zien me weglopen en roepen me na: ‘Eej, trek ns een sprintje joh, zo moeilijk is dat toch niet?’ Waarna deze twee mensen keihard moesten lachen. Ik niet….deed erge pijn.’

Hardlopen
‘Ik heb twee boven de knie geamputeerde benen. Kom ik in een sportzaak om een sportbroek voor mijn revalidatietraject te kopen. Ik zit in een rolstoel en heb nog geen protheses. Vraag de verkoopster of ik ga hardlopen…..we moesten er keihard om lachen.’

Apart plekje
‘Kom ik met mijn vriend op een festival., Hij wil mij met mijn rolstoel bij de ingang afzetten. Een verkeersregelaar zegt dat we door moeten rijden naar dat aparte plekje voor ‘dat soort mensen’.

Zak over je hoofd
‘Ik kreeg een opmerking van een ouder stel of ik geen lange broek aan wilde trekken, want mevrouw vond het geen prettig gezicht zo. Waarop mijn antwoord was: ‘Als u dan een zak over uw hoofd trekt.’

Afvallen
‘Ik stond bij de apotheek. Komt er een man binnen. Bekijkt me van top tot teen en vraagt: ‘Wat is er met jou gebeurd?’ (ik mis mijn linker arm). Normaal geef ik een net antwoord maar daar had ik geen zin in en zei: ‘Tja, ik moest wat afvallen!’ Daar was hij stil van. Uiteindelijk zei hij met een enigszins rood hoofd: ‘Ja. Humor moet je wel zien te houden.’

Over inclusiviteit gesproken…

(wordt vervolgd)

Hein van der Zande (Leiderdorp)
Voorheen organisatieadviseur bij de overheid, nu gepensioneerd
73 jaar, getrouwd met Els, twee (adoptie)kinderen, opa van Amara en Rohan